Türkiye'de serbest eczacıların eczacılık uygulamaları
Hale Z. Toklu1, Ahmet Akici2, Şule Oktay2, Sanda Cali3, Sena F. Sezen1, Meral Keyer-Uysal1
1Marmara University, School of Pharmacy, Department of Pharmacology, Istanbul, Turkey
2Marmara University, School of Medicine, Department of Pharmacology & Clinical Pharmacology, Istanbul, Turkey
3Marmara University, School of Medicine, Department of Public Health, Istanbul, TurkeySule Oktay; EmeritusPresent adress: KAPPA Consultancy Training Research Ltd, Istanbul
Sena Sezen; Present address: Johns Hopkins Medical Institutions, Baltimore, USA
Meral Keyer Uysal; Emeritus
DOI :
10.12991/201014464
Serbest eczanelerdeki (SE) iyi eczacılık uygulamaları akılcı ilaç kullanımı (AİK) açısından oldukça önemli bir
basamağı oluşturmaktadır. Bu çalışmada serbest eczacılık uygulamalarının AİK ilkeleri açısından incelenmesi amaçlandı.
Bir müdahale araştırmasının bir bölümünü oluşturan bu çalışmada, 2002 yılında İstanbul, Ümraniye'deki 84
SE'nin eczacılık uygulamaları, yüz yüze görüşme yoluyla yapılan anket ve simüle senaryo uygulaması ile değerlendirildi.
Bir reçetenin ortalama karşılanma süresi, reçete karşılama davranışı, ilaç kutusuna gerekli işaretlemenin yapılması
gibi AİK parametreleri değerlendirildi. Bulgularımıza göre simüle çalışmalar sırasında eczacıların %32,0'ı eczanelerinde
bulunmuyordu. Reçetelerin sadece %40,5'i eczacılar tarafından karşılandı. Eczacı kalfalarının % 44,5'inin
eğitim düzeyi ilkokul mezunu düzeyinde idi. Eczacılar, hastalarının yaklaşık yarısının herhangi bir reçetesi olmadan
eczaneye başvuran kişilerden oluştuğunu beyan etti. Reçetenin karşılanma süresini ankette eczacılar ortalama 287
saniye olarak ifade etmesine karşın, bu sürenin simüle reçete senaryolarında 149 saniye olduğu saptandı. Tüm eczacılar
ilaçların nasıl kullanılacağı konusunda hastalarını bilgilendirdiklerini ifade ederken, simüle reçete senaryolarında
reçetelerin sadece %43,0'ının yeterli işaretlemelerinin ilaç kutusuna yapıldığı ve sadece %6,5'ine eczanede ilacı
kendilerine sunan tarafından ilaçları ile ilgili etkileşimler konusunda bilgi verildiği saptandı. Sonuç olarak, iyi eczacılık
uygulamaları açısından İstanbul'da araştırmanın yapıldığı bölgedeki SE'de yapılan eczacılık uygulamalarının yetersiz
olduğu görülmektedir. Reçeteli ya da reçetesiz çoğu hastanın ilaçları konusunda sıklıkla başvurduğu yerin SE'ler
olduğu dikkate alındığında bu araştırmanın bulguları, eczacıların ve diğer eczane çalışanlarının sürekli eğitim kapsamında
AİK ilkeleri doğrultusunda eğitim almalarının gerekli olduğunu ortaya koymaktadır.
Keywords :
Akılcı ilaç kullanımı, Eczacılık uygulamaları, Serbest eczacı, Reçete, Reçete karşılama süresi